Overal in het land lijkt men iets te willen horen over het belang van vakmanschap voor onze maatschappij. Maar volgens mij weet u dat al wel. Of het nu gaat over de timmerman, meubelmaker, advocaat, leraar, verpleger of tandarts(assistent) – om maar wat te noemen; we hebben ze nodig om ons land draaiende te houden. U en ik, we kunnen niet zonder ze, maar er dreigt een nijpend tekort aan deze vakmensen als we vanuit het onderwijs en de maatschappij niet opletten en anticiperen.
Even iets over mijzelf. In 2009 werd ik ziek. Mijn lichaam bracht me tot stilstand. Het was tijd de cruciale vraag te stellen: wat wilde ik écht graag met mijn leven, los van alle conventies en verwachtingen? Ik wist niet hoe lang ik nog zou leven en stelde mijn bucketlist op. Eén van de punten was ook: de leraar worden die ik zelf nooit heb gehad. Ik wilde de docent zijn die zijn leerlingen zág en wist te enthousiasmeren. Ik wilde de docent zijn die niet de prestatie, maar de mens centraal stelde. Wie ben je? Wat heeft je gevormd tot wie je bent? Welke keuzes heb je in je leven gemaakt? Wat vind je leuk, wat drijft je, wat heeft je passie?
In ieder mens zit er een vonkje dat gaat vlammen bij de juiste aanraking. Als je jong bent, weet je vaak nog niet precies wat jouw innerlijke vuurtje harder doet branden. Om dat te ontdekken heb je speelruimte, tijd en begeleiding nodig. Thuis, maar ook op school. Geven we jongeren die ruimte wel? Ik denk veel te weinig. Vanuit het onderwijs en als maatschappij stimuleren en belonen we vooral het beklimmen van de maatschappelijke ladder. Hoe hoger, hoe beter. Hoe sneller, nóg beter. Wie niet kan meekomen, wordt begeleid – daar zijn we in het onderwijs heel goed in, voor elk ‘probleem’ of elke tegenslag is er wel een deurtje om op te kloppen! – om zo snel mogelijk weer te kunnen meedoen aan de prestatieklim omhoog… Steeds meer jongeren vallen uit door de alom aanwezige prestatiedruk. Ze worden gestimuleerd zo snel mogelijk iemand te worden, in plaats van dat ze de tijd krijgen om met vallen en opstaan te mogen ontdekken wie ze zijn.
Laten we de obsessie voor prestatie loslaten, waardoor innerlijke vlammetjes worden gedoofd. Laten we meer oog hebben voor het kloppende hart. Laten wij ervoor zorgen dat het onderwijs een plek is waar jongeren de tijd krijgen zich écht te kunnen ontwikkelen. Als mens én vakkracht.
Gelukkig ben ik al een aantal jaren vrij van ziekte en leef ik voluit. Mijn bucketlist blijf ik afvinken. Ook sta ik ervoor om elke dag weer samen met al mijn collega’s, een waardevolle bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van gepassioneerde, gelukkige (aanstaande) vakmensen. Het is een cliché, maar absoluut waar: de jongeren van nu zijn onze toekomst. Laten we alles op alles zetten dat zij zich volwaardig kunnen ontwikkelen.
